نگارستان خط

نگار گری نوعی نقاشی ایرانی ومردم مشرق زمین است که درآن قواعد علم مناظر ومرایا به کار نمی رود. در این نوع نقاشی که تصاویر واشکال در مقیاس کوچکتر اجرا می شود اروپائیان به آن < مینیاتور > می گویند .در حال حاضر در ایران به نقاشی های ایران چه قدیم وچه جدید که از سبک وروش اروپایی پیروی نکرده ودارای خصوصیات  نقاشی سنتی باشد مینیاتور گفته می شود.که  این موضوع به صورت یک غلط مصلطح پذیرفته شده است وحدود70 سال است که واژه مینیاتور به جای نگارگری رواج پیداه کرده است .
واژه < مینیاتور>  از دوره صفوی وباورود هنرمندان اروپایی به ایران وبعد از مشاهده آثار نگار گری توسط آنان به هنر نگارگری ایرانی وارد شد واز همان موقع این اسم به اشتباه در میان ما تکرار شده است .
پیشینه نگار گری در ایران به هزاره های قبل از میلا‌د می رسد. «  ویل دورانت »  آغاز این نقاشی را از هنگام نقش اندازی بر روی سفال می داند.
در نگارگری تصاویر ،شباهتی با عالم واقعی نداشته وحجم وسایه روشن ،دوری ونزدیکی که منجر به تغییر اندازه یعنی کوچک وبزرگ شود وجود ندارد .
مناظر نزدیک در قسمت پائین نقاشی ومناظر دور در قسمت بالا‌ی آن به تصویر در می آید .
پیشینه نگار گری در ایران به هزاره های قبل از میلا‌د می رسد. < ویل دورانت > آغاز این نقاشی را از هنگام نقش اندازی بر روی سفال می داند  < هنگامی که کوزه گر بر روی ظرف های ساخته خود نقش های رنگین ترسیم می کرد،در واقع هنر نقاشی را به وجود آورد > ‌ 
نقاشی بر روی سفال یکی از فعالیتهای هنری مردم ایران بوده که با مطالعه سفالینه های منقوش پیش از تاریخ ایران می توان سیر حرکت وتحول نگارگری رامشاهده کرد .در این نقوش سفالگر وهنرمند به طبیعت وفا دار نمی ماند وجزئیات آن را طرح نمی کند .بلکه می کوشد خصوصیات برجسته موضوع وبه عبارتی جوهر اشکال واشیاءرا نشان دهد .
نگار گری در طول تاریخ ودوره های مختلف به گونه های متفاوتی مطرح شده است از صخره نگاری ودیواره های کاخهای هخامنشی ،سامانی گرفته تا کتاب سازی وکتاب آرایی از ابتدا تاکنون.
نگارگری وکتاب آرایی به منظور کمک در انتقال پیام در زمان ساسانیان وتوسط مانی شروع شدورفته رفته رو به کمال نهاد با روی کار آمدن عباسیان وحمایت ایرانیان در بغدادنخستین مکتب نگارگری وتصویر گری کتب، توسط خلفای عباسی مطرح گردید .در دوره سلجوقی مصور ساختن کتاب به شیوه ای خاص وبا خصوصیاتی کاملا‌ ایرانی ادامه یافت.
در اوایل قرن هفتم هجری، سرزمین تحت تصرف سلجوقیان در ایران بوسیله مغولا‌ن  فتح شد ومکاتب نگارگری با سبک ومکتب مغولی در ایران تاسیس شد. در این دوره مصور کردن شاهنامه رواج یافت .یکی از دوران هایی که نگارگری وتصویرگری کتاب مورد توجه قرار گرفت زمان < خواجه رشید الدین فضل الله > است وی در حومه تبریز مجموعه ای را بنا نهاد که به نام "ربع رشیدی "شهرت داشت که در آن بسیاری از هنرمندان به مصور کردن کتب مشغول بودند.  زمانی که مغول ها به ایران حمله کردند وبسیاری ازشهرهای ایران صحنه تاخت وتاز آنان قرار گرفت ،شیراز در امان بود واین خطه محل تجمع وزندگی هنرمندان ودانشمندان گردید . در این دوران آرامش، زمینه های مختلف نگارگری ،کتاب آرایی وخوشنویسی فراهم وبه رشد وشکوفائی رسید به نام "مکتب شیراز "پایه گذاری گردید.
ادامه مطلب...